Sabahın erken saatleri…

Tokyo’nun sakin bir banliyösünde 67 yaşındaki bir adam, dar bir girişten SUV’unu yavaşça geri çıkarıyor.

Acele etmiyor; hedefi yakınlardaki golf sahası. Aracın çevre görüş kamerası işini kolaylaştırıyor, yüksek ve yumuşak koltuklar ona eski aracını unutturuyor. Üstelik sesli asistan, şöför daha direksiyona otururken kaloriferi açması gerektiğini çoktan biliyor.

Bu, sadece hoş bir sahne değil. Aslında Japonya, Almanya ve İtalya gibi yaşlanan ülkelerde araba satın alanların kim olduğunu gösteren net bir tablo. Gerçek açık: 60 yaş üstü kullanıcılar otomotiv pazarının yeni merkezini oluşturuyor. Bu değişim, otomobil üreticilerini konfor kavramını ve araç tasarımını baştan düşünmeye zorluyor.

Gençler Araba Almıyor

Bu sadece bir klişe değil. Genç kuşaklarda araba sahipliği giderek düşüyor. Bunun nedenleri arasında:

• Ekonomik baskılar

• Büyük şehirlerde toplu taşımaya yönelim

• Araba sahibi olmayı gereksiz gören yeni yaşam tarzları

Bu sırada 60, 70 hatta 80 yaşındaki insanlar hem daha uzun süre araç kullanıyor hem de yeni araba almaya devam ediyor. Çoğu, bunu emekliliklerinin bir ödülü olarak görüyor. Örneğin Japonya’da yeni araba alanların %50’den fazlası 60 yaş ve üzeri. Bu bir trend değil; tam anlamıyla bir dönüşüm.

Yaşlanan Bedenler ve Zihinler İçin Tasarım

Peki müşteriniz artık 35 değil de 65 yaşındaysa ne olur? Araba tasarımı temelden değişmek zorunda kalır.

İşte bu değişimin şimdiden görünen bazı örnekleri:

1. Koltuğa “tırmanmak” zorunda bırakmayan yükseklikler

Yaş ilerledikçe esneklik azalır, denge zayıflar. Bu yüzden koltuk yükseklikleri artırılıyor, kapı açıklıkları genişletiliyor ve araca binerken eğilme-bükülme ihtiyacı azaltılıyor. Daha dik oturma pozisyonları artık birçok modelde standart hale geliyor.

2. Sakin, anlaşılır bir arayüz

Küçük ikonlar, karmaşık ekranlar her yaş için zorlayıcı olabilir. Ama yaşlı kullanıcılar için daha da zor. Bu yüzden sesli komutlar artık lüks değil, zorunluluk. “Üşüdüm.” dediğinizde arabanın ısıtmayı açması, basit ama hayat kolaylaştıran bir özellik.

3. Ego kırmadan yardım eden teknolojiler

Yaşlı sürücüler kontrolü bırakmak istemez ama destekten hoşlanırlar. Adaptif hız sabitleyici, şerit takip sistemi ve park yardımcısı, artık daha az müdahaleci ve daha sezgisel tasarlanıyor. İstediklerinde kolayca devre dışı bırakabiliyorlar.

Gözden Kaçan Artı: Kuşaklar Arası Tasarım

İlginç bir şekilde yaşlı kullanıcılar için yapılan geliştirmeler, tüm sürücülere fayda sağlıyor.

• Daha net bir gösterge paneli gençlere de kolaylık sağlıyor.

• Sessiz bir kabin tüm yolcuların konforunu artırıyor.

• Araca kolay binmek, hem çocuklu ailelerin hem de kurye sürücülerinin işini kolaylaştırıyor.

Kısacası üreticiler “yaşlılara özel araçlar” değil, her yaş için daha insancıl otomobiller yaratıyor.

Otomotiv Markalarının Hemen Ele Alması Gereken Üç Nokta

1. Kullanıcı testine 60 yaş ve üzeriyle başlanmalı

Hâlâ çoğu tasarım süreci genç test kullanıcılarına dayanıyor. Bu artık gerçekçi değil. Yaşlı kullanıcıların ihtiyaçları, refleksleri, beklentileri tamamen farklı.

2. Güç yerine huzur satılmalı

Emekli bir sürücüye 0–100 hızlanmasıyla satış yapamazsınız.

Onların öncelikleri:

• Görüş açısı

• Koltuk konforu

• Park kolaylığı

Pazarlama anlayışının da buna uyum sağlaması gerekiyor.

3. Tasarım onur kırmamalı

Kimse “dede arabası” almak istemez. Yaşlanan sürücüler için geliştirilen özellikler akıllı, şık ve göze batmayan şekilde olmalı.

Bir Niş Değil, Gelecek

Bu durum geçici bir dalga değil; demografik bir devrim. İnsanlar daha uzun yaşıyor, daha uzun aktif kalıyor ve daha geç yaşlarda araç kullanmayı sürdürüyor. Bu nedenle sadece yeni araçları değil, araçların hissettirdiklerini bile şekillendirecek güç onlarda olacak.

Asıl soru şu: Üreticiler bu grubu “sonradan düşünülecek bir kesim” olarak mı görecek, yoksa tasarımın başlangıç noktası mı yapacak?

Belki de otomotivin geleceği gençlikten değil, yollarda bir ömür geçirmiş tecrübelerden doğacak. Tasarımın merkezine bilgeliği aldığımızda sürüşün nasıl değişeceğini düşünmek bile heyecan verici.

Belki de artık direksiyona kimin yön verdiğini yeniden düşünme zamanı geldi.