Ay, geceleri gökyüzünde sessiz bir bekçi gibi durur.

Sanki hep aynı yerdeymiş gibi görünür.

Ama size bir sır verelim: O sabit görünen Ay, aslında bizden her yıl biraz daha uzaklaşıyor. Evet, kulağa tuhaf gelebilir ama bilimsel gerçek bu.

NASA’nın yaptığı ölçümlere göre, Ay her yıl yaklaşık 3.8 santimetre uzaklaşıyor. Bu küçük hareket, kısa vadede fark edilmese de milyarlarca yıl içinde oldukça önemli sonuçlar doğuruyor.

Ay Neden Uzaklaşıyor?

Konu uzay olunca işler basit değil. Ay’ın bizden uzaklaşmasının temel nedeni: gelgit kuvvetleri.

• Dünya'nın kütle çekimi Ay’ı kendine çeker.

• Ay da aynı şekilde Dünya'yı etkiler.

• Bu çekişme, okyanuslarda gelgitleri oluşturur ve sürtünmeye neden olur.

Bu sürtünme, Dünya’nın kendi ekseni etrafındaki dönüşünü yavaşlatırken, Ay’a enerji aktarır. Bu enerji, Ay’ın yörüngesinde hafifçe yukarı doğru itildiği anlamına gelir yani her yıl biraz daha uzaklaşır.

Bilim insanları, Dünya’nın dönüş hızının her yüzyılda yaklaşık 1.7 milisaniye yavaşladığını belirlemiş. Bu minik fark bile uzun vadede büyük değişimlere yol açıyor.

Ay Bizi Tamamen Terk Edecek mi?

Korkmanıza gerek yok Ay bizi kısa vadede terk etmiyor. Bu uzaklaşma çok ama çok yavaş gerçekleşiyor. Hesaplamalara göre, Ay'ın Dünya’dan tamamen kopması yaklaşık 15 milyar yıl sürecek. Ancak Güneş’in bu süreden önce, yaklaşık 5 milyar yıl içinde kırmızı deve dönüşmesi bekleniyor. Yani bu ayrılık tamamlanmadan önce Güneş Sistemi bambaşka bir evreye geçmiş olacak.

Fakat Ay’ın bu hareketi geçmişte olduğu gibi bugün de etkili:

• Dinozorlar zamanında, bir gün sadece 18 saat sürüyordu.

• Ay uzaklaştıkça, Dünya’nın dönüş hızı yavaşlıyor ve günler uzuyor.

• Bugün 24 saat olan gün süresi, gelecekte daha da uzun olacak.

Gelecekte Bizi Neler Bekliyor?

Ay’ın uzaklaşması sadece zamanı etkilemiyor. Aynı zamanda iklimi de etkileyebilir. Nasıl mı?

Ay, Dünya’nın eksen eğikliğini dengeleyen önemli bir unsur. Bu eğiklik sayesinde mevsimler dengeli yaşanıyor. Ancak Ay uzaklaştıkça bu denge zayıflar. Bunun sonucu olarak:

• Eksen eğikliği daha fazla değişebilir.

• Bu da milyonlarca yıl içinde daha aşırı iklim olaylarına yol açabilir.

Ayrıca, ileride Ay’da kalıcı insan üsleri kurulursa, bu uzaklaşma mühendislik hesaplarında da dikkate alınmak zorunda kalacak. Örneğin, iletişim süresi ve yörünge planlamaları bu küçük farktan etkilenebilir.

NASA’nın Artemis programı gibi yeni nesil Ay görevleri, bu değişkenleri dikkate alarak tasarlanıyor.

Uzay Sürekli Değişiyor

Bir dahaki sefere gökyüzüne bakıp Ay’ı gördüğünüzde, onun aslında yavaş yavaş uzaklaştığını hatırlayın. Ne kadar sabit görünse de uzayda hiçbir şey gerçekten durağan değil.

• Geçmişte denizlerde gelgitler oluşturan Ay,

• Bugün mühendislerin hesaplarına giriyor,

• Gelecekte ise belki de iklimimizi değiştirecek.

Ay’ın bu sessiz yolculuğu, Güneş Sistemi’nin dinamik doğasını bize hatırlatıyor. Belki de milyonlarca yıl sonra, Dünya bambaşka bir yer olacak Ay’ın izlerini taşıyan bir gezegen.

Sizce de bu, gökyüzünde sabit duran bir cisim için oldukça etkileyici bir hikâye değil mi?