Dondurma… Yazın serinleten kurtarıcısı, kışın bile içimizi ısıtan o tatlı kaçamak! Peki, her dondurma aynı mı?

Birinin daha yumuşak, diğerinin daha geç erimesi neden? Vegan dondurmalar neden bu kadar popülerleşti?

Ya da Kahramanmaraş dondurmasının neden bu kadar farklı bir yapısı var? Tüm bu soruların yanıtı; dondurmanın içeriği, üretim şekli ve kullanılan malzemelerde saklı.

Gelin, önce dondurmanın modern yüzüyle başlayalım: stabilizatörlü dondurmalarla.

🧪 Stabilizatörlü Dondurma Nedir?

Stabilizatörlü dondurma, adından da anlaşılacağı gibi özel katkı maddeleriyle desteklenen dondurma türüdür. Bu katkılar, dondurmanın daha pürüzsüz, kıvamlı ve uzun ömürlü olmasını sağlar. Stabilizatörler genellikle düşük miktarda (%0,2–0,5 oranında) kullanılır ama etkileri büyük olur.

Ne işe yarar bu stabilizatörler?

Dondurma içindeki serbest suyu bağlayarak buz kristali oluşumunu engeller.

Kremsi ve pürüzsüz bir yapı sağlar.

Dondurmanın havalanma oranını (overrun) dengeler, böylece daha tok ve kaliteli bir yapı oluşur.

Yağ ve suyun homojen karışmasına yardımcı olur (emülgatör etkisi).

Dondurmanın erime süresini uzatır ve raf ömrünü artırır.

Yaygın kullanılan stabilizatörler arasında guar gam, karragenan, agar-agar, doğal salep ve bazı sentetik bileşenler yer alır. Bunlar sayesinde, dondurmanız erimeye karşı daha dirençli ve dokusal olarak daha tatmin edici olur.

🌱 Vegan Dondurma: Lezzet Etikle Buluşunca

Son yıllarda hızla yükselen bir diğer trend ise vegan dondurma çeşitleri. Hayvansal ürün kullanılmadan üretilen bu dondurmalar hem etik nedenlerle hem de laktoz intoleransı gibi sağlık hassasiyetleri nedeniyle tercih ediliyor.

Vegan dondurma nasıl yapılır?

Süt yerine; badem sütü, Hindistan cevizi sütü, soya sütü gibi bitkisel sütler kullanılır. Tatlandırıcı olarak genellikle hurma özü, agave şurubu veya doğal şekerler tercih edilir. Kremamsı doku ise bitkisel yağlar ve doğal kıvam artırıcılarla sağlanır.

Vegan dondurma türleri:

Meyveli çeşitler: Çilekli, frambuazlı, karadutlu gibi seçeneklerde genellikle Hindistan cevizi sütü baz alınır.

Kuruyemişli çeşitler: Antep fıstıklı, bademli, fındıklı vegan dondurmalar oldukça popülerdir.

Bitter çikolatalı: Süt ürünü içermeyen bitter çikolatayla yapılır.

Sorbe: Aslında doğal vegan olan bu türde meyve püresi, su ve şeker kullanılır. Ferah ve hafif bir alternatiftir.

Vegan dondurmalar genellikle glütensiz, laktozsuz ve şekersiz opsiyonlarla da satılmakta. Artık Türkiye’de birçok markette ve artizan dondurmacıda bu çeşitleri görmek mümkün.

🏔️ Efsanevi Lezzet: Kahramanmaraş Dondurması

Sıra geldi Türkiye’nin dünya çapındaki gurur kaynağına: Kahramanmaraş dondurmasına. Onu bu kadar özel yapan şey sadece kıvamı değil, tarihsel mirası, doğallığı ve ustalık isteyen yapım tekniği.

Neden farklı? Çünkü:

🐐 Keçi Sütüyle Yapılır?

Ahir Dağı’nın eteklerinde kekik, keven gibi aromatik otlarla beslenen keçilerden elde edilen süt, Maraş dondurmasının kendine özgü aromatik tat kaynağıdır. Protein ve yağ dengesi yüksek olduğu için kıvamı da güçlüdür.

🌸 Gerçek Salep Kullanılır

Yabani orkide kökünden elde edilen ve nadir bulunan gerçek salep, dondurmanın uzayan yapısını sağlar. Maraş dondurması, bu yüzden çatal bıçakla yenebilir hâle gelir. Salep aynı zamanda doğal bir stabilizatör gibi davranarak buzlanmayı önler.

🪵 Dövme Yöntemi ile Hazırlanır

Maraş dondurması elle değil, tokmaklarla dövülerek hazırlanır. Bu geleneksel yöntem sayesinde dondurma daha yoğun, elastik ve geç eriyen bir forma kavuşur.

❄️ Erimeye Dirençli, Yoğun ve Tok

Normal dondurmalar eridiğinde akar, Maraş dondurması ise uzun süre formunu korur. Bu nedenle dilimlenerek servis edilebilir.

🌿 Doğal, Besleyici ve Yerli

İçeriğinde A, B, C, D, E vitaminleri ve kalsiyum, fosfor, potasyum gibi mineraller bulunur. Hem besleyici hem doyurucudur. Ayrıca Osmanlı’dan kalma “karsambaç” geleneğinden evrilmiştir ve kültürel açıdan da önemli bir mirastır.

🎯 Sonuç: Her Kaşıkta Bir Hikâye

Bugün marketlerde gördüğünüz her dondurma aynı şey değildir. Kimi kıvamını stabilizatöre borçludur, kimi vegan etiketiyle öne çıkar. Ama içlerinde biri var ki; geçmişten bugüne bir gelenek olarak yaşar: Kahramanmaraş dondurması.

İster katkısız ve yöresel, ister modern ve yenilikçi, dondurma dünyası giderek çeşitleniyor. Ama bu tatlı dünyada kaliteyi belirleyen şey, hâlâ ve her zaman doğallık, emek ve ustalık olmaya devam ediyor.